Kredili Menkul Kıymet İşlemleri

Kredili işlem; kuralları SPK Seri V, No:65 sayılı tebliğ çerçevesinde belirlenerek yatırımcılara pay senedi alımı için tahsis edilen kredi limiti ile işlem yapılmasını ifade eder.

Müşteri ile Kurum arasında imzalanan kredili menkul kıymet işlemleri çerçeve sözleşmesi ile hisse senedi alımları Kurul düzenlemeleri ve imzalanan sözleşme kapsamında kredilendirilmektedir.

İşbu sözleşme ile düzenlenmiş işlemlere konu olacak menkul kıymetler; Borsalar ile teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören menkul kıymetlerden, ilgili Borsa'nın yetkili organları tarafından önceden belirlenmiş şartlar çerçevesinde Kredili İşleme Konu Olan Menkul Kıymetler Listesi'ne alınarak duyurulan ve İntegral Yatırım Menkul tarafından kredili işleme kabulü uygun görülen menkul kıymetlerdir.

Kredili İşlemlere İlişkin Esaslar

• Kredili menkul kıymet işlemi gerçekleştirebilmek için öncelikle “Kredili Menkul Kıymet Çerçeve Sözleşmesi” imzalanmalıdır.
• Kredili işlemler; yatırımcının profiline göre belirlenen ve Kredi Komitesi’nin onayı sonrası, yatırımcıya tahsis edilen “kredi limiti” ile gerçekleştirilmektedir.
• Sözleşmede belirtilen limit üzerinden Maliye Bakanlığı Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği hükümlerine göre belirlenen damga vergisi ve Banka Sigorta Muamele Vergisi (BSMV) alınmaktadır.
• Kurul düzenlemeleri uyarınca sadece A ve B grubu paylarda kredili işlem gerçekleştirilebilmektedir.
• Herhangi bir payın kredili işlemler listesinden çıkarılması durumunda; pay için açılmış bulunan kredi, müşterinin talebi ve Kurum’un kabul etmesi şartıyla, başka bir pay ile değiştirilmek suretiyle devam edebilir.
• Kredi kullandırımlarında; talep edilen kredi tutarı kadar değerlendirilmiş varlık teminata alınır. Başlangıç özkaynak oranının %50 olması gerekmektedir.
• Özkaynak oranının %35’in altına düşmesi durumunda ise; en geç 2 iş günü içerisinde başlangıç özkaynak oranı olan %50’ye çekilmesi için ilave teminat yatırması veya satış yapılması istenecektir.
• Talep edilebilecek en fazla kredi limiti, portföyün toplam net varlığını aşamaz.
• Kredi limitinin artırılması istenmesi durumunda; yine yatırımcı profili göz önünde bulundurularak, uygunluk verilmesi halinde, “Kredi Limit Artırım Formu” imzalanması ve Kredi Komitesi’nin onaylaması gerekmektedir.
• Kredi limitinin arttırılması halinde; arttırılacak limit kadar damga vergisi yükümlülüğü doğacaktır.
• Kredi faizi günlük olarak işler ve hesaba yansıtılır.
• Yalnızca Kurum’un belirlediği ve Kredi Komitesi tarafından onaylanan A ve B grubu paylarda kredili işlem yapılabilir.
• Kredi Komitesi gerekli gördüğü hallerde teminat oranı değişikliğine gidebilir veya herhangi bir payın “Kredili Menkul Kıymetler” listesinden çıkarılmasına karar verebilir.

Paylarda ABCD gruplaması ve uygulama esasları hakkında detaylı bilgi almak için http://www.borsaintegral.com/paylarda-a-b-c-d-gruplamasi-ve-uygulama-esaslari  linkini ziyaret edebilirsiniz.

 Açığa Satış İşlemleri

Açığa satış işlemi, sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılmasını ya da satışına ilişkin emrin verilmesini ifade eder. Satışa ilişkin takas yükümlülüğünün ödünç alınan sermaye piyasası araçları ile yerine getirilmesi de açığa satış sayılır.

Açığa Satış İşlemlerine İlişkin Esaslar

• Açığa satış işlemi gerçekleştirebilmek için öncelikle “Açığa Satış Çerçeve Sözleşmesi” imzalanmalıdır.
• Kurumumuzda Açığa Satış işlemleri BIST 50 hisselerinde gerçekleşmektedir.
• Açığa satış işlemi gerçekleştirebilmek için, emrin baştan açığa satış olduğu belirtilmelidir.
• Müşteri açığa satış işleminde başlangıçta asgari %50 oranında özkaynak yatırmak zorundadır. Başlangıçtaki bu özkaynak tutarı; açığa satılacak menkul kıymetlerin cari piyasa değeri kadar nakit veya menkul kıymetin peşin olarak yatırılmasını ifade eder.
• Açığa satış işlemlerinin devamı süresince özkaynak oranının %35 olması zorunludur.
• Özkaynak oranının %35’in altına düşmesi durumunda; en geç 2 iş günü içerisinde başlangıç özkaynak oranı olan %50’ye çekilmesi için ilave teminat yatırması veya satış yapılması istenecektir.
• Özkaynak tamamlama bildiriminin müşteriye yapıldığı andan itibaren 2 iş gününü geçmemek üzere, çerçeve sözleşmede belirlenen süre içerisinde tamamlanmaması halinde; ayrıca bir ihbarname gönderilmesine gerek duyulmaksızın, açığa satıştan elde edilen nakit veya özkaynak olarak verilen paylar satılarak açığa satış işlemi kapatılacaktır.

Ödünç Alma ve Verme İşlemleri

Sermaye piyasası aracı ödünç alma ve verme işlemi, ilgili çerçeve sözleşmede belirtilen esaslar dahilinde, ödünç veren taraftan ödünç alan tarafa, belirli bir dönem için sermaye piyasası araçlarının verilmesi ve aynı cins sermaye piyasası aracının mislen geri alınmasını ifade eder.

Ödünç Pay Senedi Piyasası; Takasbank tarafından saptanan ve Kurul tarafından onaylanan tür ve miktarda teminat göstererek belirli bir dönem için pay senedi ödünç almak isteyen yatırımcılarla, portföylerine ek gelir sağlamak amacıyla pay senedi ödünç vermek isteyen yatırımcıların karşılaştığı organize bir piyasadır.

Borsada fiyatlar düşerken, ödünç alınan paylar borsada satılıp gelir elde edilebilmekte ve açığa satışa ilişkin takas yükümlülükleri yerine getirilebilmektedir. Ayrıca; üyeler Ödünç Pay Piyasası’nda ödünç vererek kazandıkları ödünç komisyon geliri ile portföylerine ilave getiri sağlamaktadırlar.

Ödünç Pay Piyasası’nın işletilmesi ile; piyasada oluşabilecek yüksek volatilitenin açığa satışın artması ile azalması ve piyasalar arası arbitraj imkanı da sağlanmaktadır.

Ödünç Alma ve Verme İşlemlerine İlişkin Esaslar

• Ödünç alma ve verme işlemlerinin gerçekleştirilmesi için çerçeve sözleşme imzalanmalıdır.
• Ödünç alan, ödünç aldığı sermaye piyasası araçları karşılığında ödünç veren tarafa, ödünç alınan sermaye piyasası araçlarının cari değerinin %100’ünden az olmamak kaydıyla, aralarında serbestçe belirlenecek tutarda özkaynak verir.
• Verilecek özkaynak, özkaynak olarak kabul edilebilecek kıymetlerden oluşmalıdır.
• Özkaynak tutarı, sermaye piyasası araçlarının cari değerinin %100’ünün altına düştüğü takdirde, ödünç alan tarafa aynı gün içerisinde en seri haberleşme aracı ile yazılı olarak özkaynak tamamlama bildiriminde bulunulur.
• Özkaynağın bildirimin alındığı gün tamamlanması esastır. Tamamlanmaması durumunda; ayrıca bir ihbarname gönderilmesine gerek kalmaksızın, özkaynak tutarı ve/veya müşterinin açığa satış nedeniyle hesabında bulunan özkaynak kullanılarak yükümlülükler yerine getirilir ve varsa negatif fark müşteriden tazmin edilir.