27 Haziran 2016 tarihinde BISTECH sisteminde mevcut emirlere ek olarak devreye alınacak yeni emir tipleri  aşağıda bilginize sunulmuştur.

1. Kısmi Görünme Koşullu Emirler ( Rezerve / Iceberg Orders ) : Limit fiyatlı emirler, kısmen görünme koşulu ile girilebilir. Kısmen görünen emirlerde, emir defterinde görülmesi istenen kısmın tamamı işlem gördüğünde gizli bölümden belirlenen miktar kadar kısım açığa çıkar. Açığa çıkan bu kısım, açığa çıktığı anda girilmiş yeni bir emir gibi fiyat ve zaman önceliğine göre emir defterinde yerini alır. Bu süreç emrin tamamı karşılanıp bitinceye, geçerlilik süresi sona erinceye veya emir iptal edilinceye kadar devam eder.

Kısmi Görünme Koşullu Emir Türünün İşleyiş Esasları :

-          Limit fiyatlı emirler, kısmen görünme koşulu ile girilebilir.

-          Emrin görünen kısmının tamamı işlem gördüğünde gizli bölümden işlem gören miktar kadar kısım – girilmiş olan limit fiyatından – emir defterine yazılır.

-          Açığa çıkan bu kısım, açığa çıktığı anda girilmiş yeni bir emir gibi fiyat ve zaman önceliğine göre emir defterinde yerini alır.

-          Bu süreç emrin tamamı karşılanıp bitinceye, geçerlilik süresi sona erinceye veya emir iptal edilinceye kadar devam eder.

-          Seansın açılış ve/veya kapanış bölümlerinde girilebilirler.

-          Açılış ve/veya Kapanış seanslarında girildikleri durumda, emrin toplam miktarı ( görünen + gizli ) eşleşme fiyatı hesaplamasında dikkate alınır.

İşleyişe İlişkin İlave Detaylar:

-          Emrin, parçalı halde işlem gördüğü durumlarda, görünen kısımda yenilenen emirler, yeni bir emir gibi fiyat – zaman önceliği almasına rağmen aynı emir numarasını alırlar.

-          Seansın emir girilebilen tüm bölümlerinde girilebilirler.

-          E ( eski ), F ( borsa yatırım fonu ), V ( varant ), C ( sertifika ) ve R ( yeni pay alma hakkı ) özellik kodlu  sıralarda girilebilirler.

-          Emrin görünen miktarı ile toplam miktarı arasındaki oran asgari %20 olabilir. Bu oran, bir kısmı görünme koşullu emrin girişi ya da değiştirilmesi sırasında emrin görünen miktarının emrin toplam miktarına oranının asgari seviyesidir. Örneğin : Toplam 200 lotluk kısmi görünme koşullu bir emrin girişinde ( ya da değiştirilmesi sırasında ) görünen miktar 40 lot ve daha fazla lot olabilir ancak 40 lottan daha az belirlenemez.

-          Yukarı adım kuralının uygulanmadığı açığa satışa izin verilen sıralarda, açığa satış olarak verilebilirler.

-          Limit emirlerde geçerli miktar ve tutar sınırlamalarına tabidir. Bu sınırlamaların hesaplanmasında ( Örneğin mevcut uygulamada 3 milyon TL olan maksimum TL sınırı ) toplam miktar dikkate alınır.

-          Kalanı iptal et ( KİE ) girilebilirler ( ancak bu durum emrin özelliği ile uyumlu bir kullanım olmaz).

-          Emrin görünen kısmının tamamı işlem gördüğünde gizli bölümde gizli bölümden işlem gören miktar kadar kısım veya emrin kalan kısmı görünen miktardan küçükse kalan miktar – girilmiş olan limit fiyatından – emir defterine yazılır. Ayrıca:

• Tek fiyat belirleme ( açılış, kapanış, öğle arası tek fiyat, devre kesici tek fiyat gibi ) aşamalarında karşı taraftaki emir miktarına bağlı olarak emrin görünen kısımdan daha fazla miktarı yada emrin tamamı ( emrin görünen + görünmeyen kısım ) tek seferde işlem görebilir.
• Sürekli işlem bölümlerinde de karşı taraftaki emir miktarına bağlı olarak emrin görünen kısımdan daha fazla miktarı ya da emrin tamamı ( emrin görünen + görünmeyen kısmı ) tek seferde işlem görebilir.

-          Limit fiyatlı emirlere ilave olarak, piyasa ve piyasadan limite emirler de kısmen görünme koşulu ile girilebilir.

1. Orta Nokta ( Mid – Point ) Emirleri : Orta Nokta (Mid-Point) emri, normal emir defterine kıyasla daha büyük miktarlı emirlerin kendi aralarında eşleşmesine imkân sağlayan ve piyasa katılımcılarına daha düşük işlem maliyeti sunan bir emir türüdür. Emirler, normal emir defterinde bekleyen en iyi alış ve en iyi satış emirlerinin fiyatlarının aritmetik ortalaması ile fiyatlanır, ayrı ve kapalı bir emir defterinde işlem görür

Orta Nokta ( Mid – Point ) Emir Türünün İşleyiş Esasları :

-  Mid-Point emirler kendi içerisinde Mid-Point Piyasa (MPM) ve Mid-Point Limit (MPL) olmak üzere ikiye ayrılır.

-  Gerek MPM gerekse de MPL emirler, eşleşme anında normal emir defterinde oluşan Mid-Point fiyattan işleme dönüşür. MPL emirlerinin MPM emirlerinden farkı limit fiyat seviyesinin belirtilmesidir. İşlem MPL emirde belirten fiyatın Mid-Point fiyatına eşit veya daha iyi olması durumunda gerçekleşir. MPL emirler, oluşacak Mid-Point fiyatın verilen limit fiyattan daha kötü olması hâlinde işleme dönüşmez. Emir defterinde yerini alır.

-  Bu emirlerin girişi ve miktarlarının değiştirilmesi sırasında minimum ve maksimum tutar kontrolü yapılır. Orta nokta emirlerin değerinin minimum 100.000 TL maksimum 30 milyon TL olması gerekir. Ancak kısmi işlem görme durumunda arda kalan miktarda değişiklik yapılmadığı sürece bu kısıt aranmaz.

-  Mid-Point emir defterine ilişkin bilgi yayını yapılmaz ve burada emirler sürekli işlem esasıyla işleme tabi tutulur.

-  Emirler sadece zaman önceliğine göre sıralanır (MPM emirlerinin MPL emirlere karşı fiyat önceliği yoktur).

-  Mid-Point emirler sadece kendi aralarında eşleşir.

-  Mid-Point işlemlerine ait herhangi bir işlem fiyatı bilgisi yayımlanmaz (En yüksek, en düşük, son işlem fiyatı vb.) ancak işlem gerçekleşmesinin ardından miktar bilgisi piyasaya gönderilir ve orta nokta işlemleri, toplam işlem miktarı ve toplam işlem hacmi hesaplamalarına dahil edilir.

-  İlgili payın sırasında alış veya satış tarafında bekleyen bir emrin bulunmaması hâlinde herhangi bir fiyat aralığı (spread) oluşmayacağından Mid-Point emir girişine veya eşleşmesine izin verilmez.

-  Mid-Point emirler sadece seanslık olarak girilebilirler.

İşleyişe ilişkin İlave Detaylar:

-          BİST 30 endeksine dahil sıralarda girilebilir.

-          Açığa satış olarak verilemezler.

-          Seansın sadece sürekli işlem bölümünde girilebilirler.

-          Seansın sürekli işlem bölümünde girilen ancak işleme dönüşmeyen orta nokta emirleri, seansın sürekli işlem haricinde bir bölüme geçmesi durumunda sistem tarafından iptal edilirler.

-          İlgili payın sırasında alış ve satış tarafında bekleyen bir emrin bulunması halinde diğer bir ifadeyle herhangi bir “fiyat aralığının” ( spread’in ) varlığı halinde girilebilen orta nokta emirler daha sonra “fiyat aralığının” ortadan kalkması ile iptal olmazlar ve emir defterinde beklemeye devam ederler ancak bu sırada yeni orta nokta emir girilemeyeceği için işleme dönüşmezler. 

-          Fiyat aralığının olmadığı durumlarda, fiyat aralığı var iken girilmiş orta nokta emrin değiştirilmesine de izin verilmez.

-          Normal bir orta nokta emre, orta nokta bir emirde normal emre dönüştürülemez.

-          Midpoint Piyasa ( MPL ) ve Midpoint Limit ( MPL ) emirler birbirine dönüştürülemez.

-          Sistem, Midpoint Limit ( MPL ) emirlerin fiyat limiti dışında girilmesine, ya da fiyat limiti dışına değiştirilmesine engel olmaz. Ancak alış satış emirleri ve “fiyat aralığı” ( spread ) hiçbir zaman için fiyat limitleri dışında oluşmayacağı için fiyat limitleri dışında işlem gerçekleşmez.

-          Midpoint Limit ( MPL )emirlerinde her türlü fiyat değişikliği emrin zaman önceliğini kaybettirir.

-          Midpoint Piyasa ( MPM ) ve Midpoint Limit ( MPL ) emirlerde miktar artırma emrin zaman önceliğini kaybettirir.

-          Midpoint Limit ( MPL ) emrin fiyatı, fiyat adım kuralına uygun olmalıdır.

-          KİE olarak girilebilirler ancak günlük ya da tarihli gönderilen bir orta nokta limit emir KİE’ye dönüştürülemez. 

-          Kısmi görünme koşullu olarak girilemezler.

-          Minimum ve maksimum tutar hesaplanırken:

• MPL Alış Emri: Girilen limit fiyat E sırasındaki mevcut midpoint  ( orta nokta ) fiyatından düşükse tutar hesaplamasında Limit fiyat kullanılır. Girilen limit fiyat E sırasındaki mevcut midpoint ( orta nokta ) fiyatından yüksekse tutar hesaplamasında orta nokta fiyat kullanılır.
• MPL Satış Emri : Girilen limit fiyat E sırasındaki mevcut midpoint  ( orta nokta ) fiyatından yüksekse tutar hesaplamasında Limit fiyat kullanılır. Girilen Limit fiyat E sırasındaki mevcut midpoint ( orta nokta ) fiyatından düşükse tutar hesaplamasında orta nokta fiyat kullanılır.
• MPM : Tutar Hesaplamasında orta nokta fiyatı kullanılır.

Orta nokta fiyattan gerçekleşen işlemlerin fiyatı işlem ve takas terminalleri, emir ve işlem raporlarında virgülden sonra 3 hane olarak yer alacak ancak takas pozisyonları işlem bazında virgülden sonra iki haneye yuvarlanarak oluşturulacaktır.

1. Ağırlıklı Ortalama Fiyat ( AOF ) Emirleri : Gün sonunda ilgili sırada oluşan ağırlıklı ortalama fiyat (AOF) ya da kapanış fiyatı gibi bir fiyatı referans alarak işlem gerçekleştirilmesine imkan veren yeni bir emir/işlem türüdür. İşleme referans olarak AOF’nin kullanılması kararlatirildığından bu tür emir ve işlemler AOF’den işlemler olarak da adlandırılmaktadır. Bir payın sırasında gün sonunda oluşacak AOF baz alınarak, ya bu fiyat üzerinden ya da bu fiyata belirli bir sayıda fiyat adımı uzaklıkta fiyatlar ile gün içerisinde işlem yapılır.

Ağırlıklı Ortalama Fiyat  ( AOF ) Emir Türünün İşleyiş Esasları :

- AOF emirleri, pay sırasından farklı olarak merkezi emir defterinden ayrı bir sırada  ( Örneğin GARAN.AOF sırasında ) kapalı emir defteri ve sürekli işlem esasıyla işlem görürler.

- AOF emrinin sisteme iletilebilmesi için ilgili pay sırasında gün içinde işlem olması gerekir.

- AOF emirleri fiyatsız veya Borsa tarafından belirlenecek en düşük veya en yüksek fiyat adımları belirtilerek alım satım sistemine gönderilir (Örneğin AOF ±2 adım).

- Emirler sadece seanslık emir olarak girilebilir.

- AOF emirler sadece kendi aralarında eşleşirler.

- Bu emirlerin girişi ve miktarlarının değiştirilmesi sırasında minimum ve maksimum miktar kontrolü yapılır. AOF emirlerinin içereceği miktarın minimum 100.000 lot, maksimum 10 milyon lot olması gerekir.

-  Bu emirlerde maksimum TL sınırı ( 3 milyon TL ) kontrolü yapılmaz.

- Gün içerisinde işlem gerçekleşmesinin ardından piyasaya bilgi verilmez, AOF işlemlerine ilişkin toplam işlem miktarı ve hacmi yayımlanmaz ancak işlem bilgileri Günlük Bülten’de yer alır.

- AOF’ den emirler yalnızca BIST – 30 kapsamındaki paylarda kullanılır.

İşleyişe İlişkin İlave Detaylar:

-          Fiyat girilmesi durumunda işlemler gün sonunda oluşacak AOF ile fiyatlanır ( ancak fiyatsız ve piyasa olarak girilirse karşıda bekleyen emirlere göre farklı fiyatlardan işlem gerçekleşmesi mümkündür).

-          AOF ± 1 veya 2 adım fiyatı ile girildiğinde ( fiyat adımının 0,01 olması durumunda fiyat alanına bir adım için 0,01, iki adım için 0,02 girilir ) gün sonu işlem fiyatı, pay sırasında oluşan AOF’ye söz konusu fiyat adımlarının eklenmesiyle hesaplanır ( işlemler öncelik kurallarına göre; pasifteki emrin fiyatına bağlı olarak girilen fiyattan daha iyi bir fiyattan fiyatlanabilir ).

-          AOF sıralarında adım 0,01 TL’dir. Ancak işlemlerin fiyatının belirlenmesinde esas olacak olan fiyat gün sonu AOF olduğundan fiyat virgülden sonra 3 basamak küsuratlı oluşur ve yuvarlanmaz.

-          AOF emirleri piyasa emri ya da KİE olarak verilebilir ( piyasadan limite olarak verilemezler ).  AOF emirleri limit fiyatlı olarak ya da piyasa emri olarak girilebilir. Limit fiyatlı girilmesi halinde fiyat alanına -0,02 / -0,01 / 0,00 / 0,01 ve 0,02 değerleri girilebilir. Piyasa emri olarak girilmesi durumunda fiyat alanı boş veya 0,00 olarak girilebilir.

-          AOF emirleri açığa satış olarak girilemez.

Ağırlıklı ortalama fiyattan gerçekleşen işlemlerin takas pozisyonları işlem bazında virgülden sonra iki haneye yuvarlanarak oluşturulacaktır.